Przygotowanie projektu do wydruku wiąże się z koniecznością wyboru jego formatu. Czym on właściwie jest? To nic innego jak standardowe rozmiary arkusza papieru, które są powszechnie wykorzystywane w drukarniach. Wiele osób nie wie, czym różnią się od siebie poszczególne formaty i na który z nich się zdecydować. Co warto wiedzieć na ten temat? Oto garść najważniejszych informacji, które nieco przybliżą Ci specyfikę tego zagadnienia.
Jak odróżniać od siebie poszczególne formaty papieru?
W Polsce podstawową normą arkuszy papieru jest ISO 216, która wyróżnia trzy serie formatów: A, B oraz C. Każda z nich z kolei dzieli się na 10 dodatkowych, które są podawane w milimetrach. Określając format arkusza, używa się najpierw litery, czyli typu formatu, a następnie cyfry.
Format A
Szereg zasadniczy składa się z 11 formatów – od A0 do A11. Warto nauczyć się rozróżniać rozmiary kartek. Przede wszystkim musisz wiedzieć, że format A0 ma powierzchnię 1m2. Gdy już masz tę wiedzę to zasada, o której wspomnimy, wyda Ci się bardzo prosta! Każdy kolejny format jest dokładnie połowę mniejszy od swojego poprzednika. Reasumując, format A1 jest dwa razy mniejszy od formatu A0 i analogicznie format A2 jest jedną czwartą jego wielkości – zawsze z zaokrągleniem do pełnych milimetrów. Zasadnicze wymiary prezentują się tak:
– A0 – wymiary 841 x 1189 mm,
– A1 – wymiary 594 x 841 mm,
– A2 – wymiary 420 x 594 mm,
– A3 – wymiary 297 x 420 mm,
– A4 – wymiary 210 x 297 mm,
– A5 – wymiary 148 x 210 mm,
– A6 – wymiary 105 x 148 mm,
– A7 – wymiary 74 x 105 mm,
– A8 – wymiary 52 x 74 mm,
– A9 – wymiary 37 x 52 mm,
– A10 – wymiary 26 x 37 mm.
Format B
O ile format typu A jest większości znany, tak typu B już mniej. Wynika to zapewne z faktu, że w sklepie papierniczym po prostu go nie kupisz. W tym formacie wymiary stanowią średnią geometryczną z dwóch pośrednich wymiarów A, a proporcje wynoszą 1 do √2 – z zaokrągleniem do milimetrów. W sprzedaży detalicznej rzadko spotyka się papier formatu typu B. Najczęściej wykorzystuje się go w poligrafii. Na arkuszach formatu B drukowane są książki, a także kalendarze. Pozwala on także na stosowanie oznaczeń cięcia i marginesów. Tak wyglądają wymiary poszczególnych formatów papieru B0-B10:
– B0 – 1000 × 1414 mm,
– B1 – 707 × 1000 mm,
– B2 – 500 × 707 mm,
– B3 – 353 × 500 mm,
– B4 – 250 × 353 mm,
– B5 – 176 × 250 mm,
– B6 – 125 × 176 mm,
– B7 – 88 × 125 mm,
– B8 – 62 × 88 mm,
– B9 – 44 × 62 mm,
– B10 – 31 × 44 mm.
Format C
To format najczęściej używany do kopert. W tym przypadku numeracja informuje, jakiego rodzaju arkusz formatu A można umieścić w kopercie bez jej składania. I tak np. do koperty C4 zmieścisz bez składania papier A4. Jeśli papier A4 złożysz raz na pół, będzie miał wymiary A5, czyli zmieścisz go w kopercie C5. Z kolei po dwukrotnym złożeniu na pół arkusz A4 zmieścisz w kopercie C6. Poszczególne wymiary w tej kategorii wyglądają następująco:
– C0 917×1297 mm,
– C1 648×917 mm,
– C2 458×648 mm,
– C3 324×458 mm,
– C4 229×324 mm,
– C5 162×229 mm,
– C6 114×162 mm,
– C7 81×114 mm,
– C8 57×81 mm,
– C9 40×57 mm,
– C10 28×40 mm.
Niestandardowe formaty papieru i ich wykorzystanie
Wydaje się, że niektóre formaty papieru są całkowicie bezużyteczne, bo przecież na co dzień wykorzystuje się głównie te typu A3, A4 i A5. Jednak nic bardziej mylnego. Każdy z nich ma swoje indywidualne przeznaczenie.
Format A0 wykorzystuje się przede wszystkim do rysunków technicznych, gdzie trzeba naszkicować drobne elementy. A1 jest idealny do drukowania map miasta i plakatów reklamowych, które można zauważyć np. na mieście. Z kolei A2 wykorzystuje się przy drukowaniu tablic promocyjnych. Nie można też zapomnieć o formacie A6, który stosowany jest do produkcji pocztówek i kartek okolicznościowych. A8 jest przeznaczony do drukowania bonów i kart lojalnościowych, a czasem nawet wizytówek.
Rodzaje papieru ze względu na gramaturę
Rodzaje papieru można postrzegać nie tylko przez pryzmat ich właściwości technicznych czy też specyfiki materiałowej, o której wspominaliśmy w jednym z poprzednich wpisów na naszym blogu. Istotna jest też gramatura. To nic innego jak parametr, który określa, jaka jest zawartość głównego materiału na etapie produkcji. Biorąc pod uwagę powyższe, możemy wyróżnić:
– bibułę – która jest wykorzystywana głównie do dekoracji;
– brystol – stosowany do prac graficznych czy też plakatów;
– karton – wykorzystywany jest do produkcji np. teczek biurowych, miękkich okładek książkowych czy opakowań;
– papier bezdrzewny – służy do produkcji zeszytów szkolnych;
– papier czerpany – jego zastosowanie zauważalne jest przede wszystkim w sztuce, z uwagi na jego walory dekoracyjne;
– papier kalibrowany – stosowany w druku offsetowym;
– papier drzewny – wykorzystywany do produkcji zeszytów i kartek;
– papier kredowy – znajduje swoje zastosowanie w produkcji np. kolorowych czasopism, wizytówek, ulotek;
– preszpan – używany jako materiał izolujący w elektrotechnice;
– tekturę – wykorzystywana głównie do tworzenia funkcjonalnych opakowań, w celu wypełnienia przestrzeni.
Jak dobrze dopasować papier do projektu?
Niezwykle ważne jest ustalenie, jakie mają być ostateczne właściwości papieru. Wizytówki, broszury reklamowe czy wydruk maszynowy wymagają innych założeń technicznych. Niewątpliwie szczególnie ważną kwestią w doborze papieru jest wspomniana wcześniej gramatura. W tym kontekście rodzaj papieru bezwzględnie musi zostać dostosowany do specyfiki projektu. Dobrym przykładem są plakaty reklamowe, dla których świetne podłoże drukarskie stanowi brystol. Wykorzystuje się go także do produkcji wizytówek, dyplomów czy certyfikatów.
Wymiary brystolu i jego zastosowanie
Brystol to rodzaj papieru, który wyróżnia się tym, że ma niezwykłą grubość i jest sztywny. Jego gramatura zazwyczaj wynosi od 150g/m2 do 300g/m2. Świetnie sprawdza się w roli kartonu do kreślenia lub też jako karton rysunkowy. Jest to także podłoże często wybierane na plakat reklamowy. W sklepie dostaniesz go w formie arkusza. Najpopularniejsze jego wymiary to format A1, który zwykle dostępny jest w kolorze białym. Brystol dostępny jest też w innej kolorystyce oraz w innych formatach. To papier cechujący się dużą odpornością na ścieranie.